Zgjedhje alternative: Përse duhet të jemi kundër ‘mjekësisë’ jo konvencionale

Zgjedhje alternative: Përse duhet të jesh kundër terapive mjekësore jo konvencionale…

Shpesh dëgjojmë të flitet për mjekësinë alternative apo praktika të tjera, sikur këto të ishin në të njëjtin plan efikasiteti, cilësie, sigurie me atë çka ofron mjekësia ‘zyrtare’, ajo shkencore e bazuar në fakte.
Këto praktika alternative është gabim të quhen ‘mjekësi alternative’ sepse ky emërtim veçse u jep legjitimitet që përndryshe nuk do ta kishin. Ato njihen me terma të ndryshëm, si komplementare apo përplotësuese, jo-ortodokse, integrative, mjekësi popullore etj. Por të gjitha këto i referohen praktikave që nuk konsiderohen si mjekësi konvencionale (mjekësia konvencionale është ajo e praktikuar dhe pranuar nga komuniteti mjeko-shkencor).

Aty futen praktikat që kanë të bëjnë me marrjen e barnave bimore, me trajtimin nga një kiropraktikues, agopunktura, aromaterapia, shërimet popullore, homeopatia etj. Janë pra praktika që përfshijnë qindra filozofi apo më saktë qasje dhe procedura të ndryshme, dhe që në pjesën e stërmadhe të rasteve janë të bazuara në ndonjë ideologji të vjetër, të ngurtë dhe dogmatike.

Black-and-white sketch by Cedric Hohnstadt of a Snake Oil Salesman, inspired by the Pose Drawing Sparkbook

Pjesa më e madhe e këtyre ‘terapive’ nuk janë të bazura në asnjë fakt shencor, dhe shpesh nuk i qëndrojnë dot as një hetimi të thjeshtë logjik për mënyrën e supozuar të funksionimit apo efektshmërisë. Për më tepër një pjesë e këtyre praktikave alternative nuk plotësojnë as kushtet më minimale të sigurisë dhe ndonjëherë japin efekte anësore të rrezikshme.

Një shqetësim tjetër është se, shpesh, njerëzit që drejtohen për nga përdorimi i këtyre terapive alternative ndaj mjekësisë konvencionale, anashkalojnë rrugëtimin normal, optimal, pra të këshilluar të trajtimit të gjendjes së tyre. Pra nuk shkojnë të vizitohen herët duke përfituar nga benefitet e një trajtimi të bazuar në faktet dhe kërkimin shkencor, por i drejtohen këtyre trajtimeve alternative, dhe kështu vetëm sa vonojnë kurimin apo shërimin e gjendjes së tyre. Rasti më emblematik që ndoshta e kanë dëgjuar të gjithë ishte ai i një prej themeluesve të kompanisë Apple, S. Jobs, i cili sado që vuante nga kanceri pankreatik – një sëmundje kjo me vdekshmëri relativisht të lartë – refuzoi trajtimin mjekësor ‘zyrtar’ dhe bëri një zgjedhje alternative. Natyrisht që S Jobs vdiq, dhe për të qenë intelektualisht të ndershëm me gjasa do vdiste edhe nëse do zgjidhte trajtimin mjekësor konvencional, por ndoshta do të kishte jetuar më gjatë, më mirë, e ndoshta edhe do të ishte shëruar plotësisht.

Sidosi, asnjë nuk mund t’i ndalojë njerëzit nëse duan të përdorin këto praktika alternative. Mendoj se është një fenomen që duhet të kufizohet sa më shumë të jetë e mundur, dhe i ftojë lexuesit që t’i bëjnë vetes këto pyetje kur i qasen një trajtimi alternativ, për çfarëdolloj problemi që të jetë…

1. Siguria dhe efektshmëria. Mos përdorni asnjëherë produkte apo praktika që mund t’ju shkaktojnë dëme, dhe që nuk ju garantojnë benefite apo të mira kur ju i përdorni. Për shembull, shesh thuhet se disa ilaçe vijnë nga bimët, kështu që nuk ka gjë të keqe të konsumosh preparate bimore. Kjo është e gabuar për dy arsye themelore: së pari preparatet bimore nuk përmbajnë vetëm principin aktiv të veçuar që do të përmbante një ilaç i nxjerrë nga e njëta bimë, por do të ketë edhe produkte të tjera, që ndoshta janë të dëmshme kur konsumohen. Dhe së dyti, sepse ndonjëherë këto preparate bimore nuk përgatiten mirë apo nuk ruhen mirë, shpesh duke zhvilluar myk apo kërpudha (mikroskopike) që lëshojnë toksina të cilat janë të dëmshme.

2. Cilësia e shërbimit dhe ekspertiza e praktikuesit të metodës alternative. Shpesh këto praktika apo trajtime alternative jepen nga individë që edhe pse nukkanë ndonjë kualifikim të veçantë, i lejojnë vetes të bëjnë pohime të ekzagjeruara mbi efikasitetin, sigurinë dhe benefitet e produkteve apo shërbimeve që shesin. Ndaj është një gjë e mirë nëse gjykoni me vëmendje ndaj trajnimit, kualifikimit dhe kompetencës së atij/asaj që po ju shet këto produkte/shërbime.

3. Diskutoni me mjekun tuaj. Mjekët dhe mjekësia konvencionale natyrisht që nuk bën dot mrekullira. Por është mirë që qasja e parë të jetë gjithnjë ndaj mjekut, qoftë edhe për të marrë informacion të përgjithshëm rreth problemit që keni.

–
© Rinstinkt blog 2020

Homeopatia funksionon… si placebo!

Homeopatia: mit dhe legjendë (3)

Si prodhohet një mjekim homeopatik?

…

Por homeopatia funksionon… apo jo?

Nëse do t’i binim shkurt, do të thoshim me patjetër se JO, homeopatia nuk funksionon!

Pak digresion: çfarë është dhe si funksionon shkenca?

• Shkenca është tërësia e njohjeve që janë përftuar me një proces metodik dhe sistematik, me qëllim arritjen në përshkrimin, e saktë dhe objektiv të realitetit të gjërave dhe të ligjeve që i rregullojnë.
• Larg të qenit perfekte, sheknca nuk mund t’u përgjigjet të gjitha pyetjeve dhe nuk është në gjendje të demonstrojë të vërteta absolute. Por as nuk ka arrogancën që të demonstrojë të vërteta absolute. Në fakt, edhe pse bëhen vazhdimisht gabime, shkenca pranon korrigjimin duke shpënë në progresin e vet shkencës dhe si pasojë të teknikës dhe të shoqërisë njerëzore.

Ndërsa homeopatia, në të kundërt, nuk është e aftë të përshkruajë objektivisht mënyrën (hipotetike) sipas së cilës “funksionon” dhe është de facto kundër çdo progresi. Homeopatia bazohet mbi traditën e ideve të viteve 1800 të themelues-profetit të vet, Hahnemann-it. Që prej asaj kohe nuk ka ndryshuar asgjë, ndërsa shkenca “zyrtare” ka bërë hapa të mëdha duke dyfishuar jetëgjatësinë mesatare të shumë personave.

Duke aplikuar metodën shkencore ndaj homeopatisë dilet në përfundimin se ajo nuk funksionon! S’ka sesi!

Metoda shkencore, e aplikuar në Biologji dhe Mjekësi, konsiston në kryerjen e studimeve që janë statistikisht të vlefshme dhe të përsëritshme. Një studim shkencor, duhet që nëse përsëritet nga të tjerë kërkues shkencorë (sipas disa kushtesh përcaktuara) të jap të njëjtat rezultate.

Kur homeopatia ka kërkuar që t’i njihet vlefshmëria e vet nga shkenca, ka dështuar sepse të gjitha studimet serioze dhe të detajuara të kryera në dhjetëvjeçarët e fundit nuk kanë treguar asgjë prej gjëje mbi vlefshmërinë e saj. Disa studime të tjerë, që në pamje të parë sillnin “prova” pro homeopatisë, treguan më pas se vuanin nga përsëritshmëria (pra nuk mund të replikoheshin “me sukses”, duke nxjerrë të njëjtat përfundime, nga kërkues të tjerë), pra s’vlenin asnjë grosh! Për më tepër që nuk arrinin “të mbijetonin” ndaj analizës së revistave mjeko-shekncore më prestigjoze.

Disa prova? Ja:

Thelbësore dhe përmbyllëse, konkluzive (deri në provimin e të kundërtës), janë meta-analizat (pra, analizat e të dhënave), e kryera nga revista mjekësore më prestigjoze në botë, The Lancet-i.

Në 2006-ën,The Lancet, pas një analize të vëmendshme të studimeve më të mira mbi homeopatinë, dha sentencën: “When the analysis was restricted to large trials of higher quality, the odds ratio was 0.88 (95% CI 0.65-1.19) for homoeopathy (eight trials) and 0.58 (0.39-0.85) for conventional medicine (six trials)”.

Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy.

Pra rezultatet nga mjekimet homeopatike qëndronin në intervalin 0,65-1,19 ndërsa ato të mjekësisë konvencionale ishin 0,39-0,85.

Homeopatia rezulton të jetë statistikisht e përputhshme me efektin placebo (efekt që arrihet duke u dhënë pacientëve “ujë”, duke bërë gjoja se po iu jepet një ilaç).

Dikush do të pyeste sërisht: pra homeopatia nuk funksionon?

Jo, funksionon, dhe funksionon mirë, por ka të njëjtën efektshmëri me efektin placebo. Vetëm fakti i të marrit të një kure dhe vullneti për të qenë më mirë na jep predispozitën pozitive për të patur një kurim efektiv.

…

Si prodhohet një mjekim homeopatik?

Doktorët dhe farmacitë pro-homeopatisë

Homeopatia: mit dhe legjendë (3)

Si prodhohet një mjekim homeopatik?

Merrni një bimë, një insekt, apo pjesë të një kafshe që mendoni se mund të induktojë të njëjtat simptoma me ato të sëmundjes që doni të kuroni. Vendoseni në ujë (apo alkool) për pak kohë, larg dritës për të shmangur ndryshime kimike në tretësirën fillestare. Themeluesi i homeopatisë, Hahnemann-i zakonisht përdorte Mustela foetida (ekstrakt i gjëndrave anale të qelbësit), Periplaneta americana (gogozhel amerikan), Pediculuc capitis (morri i flokëve) dhe Pulex felis (pleshti i maces); pra lironi fantazinë tuaj!

Pas njëfarë kohe (aq sa mjafton) shtrydheni për të nxjerrë pjesën e lëngshme. Keni përftuar kështu “ngjyrën mëmë”.

Fuqizojeni “ngjyrën mëmë” duke e holluar me ujë apo alkool. Sa më shumë ta holloni aq më mirë është. Gjatë çdo hollimi kryeni dinamizimin e flakonit sikundër rakomandon(te) Hahnemann-i (duke e tundur dhe jo shkundur!, 100 herë me vendosmëri). Keni përftuar kështu “ilaçin” homeopatik.

Mëpastaj, aplikoni mbi “ilaçin” e prodhuar një çmim në përpjestim të drejtë me numrin e hollimeve të bëra ndaj “principit aktiv”.

Magjia e homeopatisë qëndron, pra, në fazën e dinamizimit; pa atë e gjithë homeopatia do të binte si një kështjellë prej rëre, për arsye të thjeshta fare: psh. në burimet e ujit gjejmë qindra mijëra substanca të tretura në ujë, në përqindje të ndryshme… si është e mundur, që duke e pirë nuk pësojmë asnjë efekt anësor? Apo uji “kujtohet” për molekulat e principit aktiv vetëm dhe vetëm atëherë kur iu intereson homeopatëve dhe në rastet e tjera harron?

Por-homeopatikët e shpjegojnë këtë inkongruencë të dukshme (që siç them unë, “ia bën muu!”) me mungesën e një “dinamizimi” të tretësirës që të mund t’i aktivizojë fuqitë e vërteta kurative.Siç e shpjeguam “dinamizimi” i ujit, pra dhënia ujit e aftësisë që të “mbaj mend”, pra të ketë memorje mbi principet aktivë që janë holluar në të deri në pikën sa të mos ekzistojë as edhe një molekulë e vetme, arrihet me anë të tundjes (por jo shkundjes!) së ampulës (enës) me qindra herë. Pra sipas homeopatëve tundja (por jo shkundja) e enës i jep ujit aftësinë për të “mbajtur mend” vetitë e molekulës së principit aktiv. Por duke tundur enën, pra duke “dinamizuar” substancën tonë, pra principin tonë aktiv, a nuk “dinamizojmë” në të njëjtën kohë të gjithë molekulat e tjera (përfshirë molekulat e Arsenikut!) që gjenden në atë masë uji? Sigurisht që po. Edhe pse, ujë 100% të pastër në natyrë nuk ka, nuk ekziston, ka gjithnjë ndonjë papastërti apo mineral. Po ato papastërtitë e “dinamizuara” pa dashur, ku përfundojnë? Kur përgatitet një produkt homeopatik nga merret uji? Si arrihet që të eliminohet memorja që ka uji për kalimin e vet në tubaturat e papastra, për flakonin apo ampulën e papastër, për molekulat e ajrit me të cilat pashmangshmërisht ka qenë në kontakt?

E të tjera e të tjera pyetje, kaq të thjeshta!

Pra edhe një fëmijë, me pak sens kritik, e kupton se stërstërhollimi dhe tundja janë thjesht gjeste besëtytnore pa asnjë bazë shkencore.

…

Homeopatia funksionon… si placebo!

Homeopatia: mit dhe legjendë (3)

Homeopatia: mit dhe legjendë (2)

Homeopatia: metoda Korsakov

Doktorët dhe farmacitë pro-homeopatisë

Homeopatia: mit dhe legjendë (3)

Ligji italian lejon në ujin mineral (atë të rubinetit dhe atë që shitet në shishe) një prani arseniku prej 10 mikrogramësh për litër. Disa të dhëna të Euro Geo Surveys, të publikuar në “Le Science” në Itali, tregojnë praninë e 6,81 mikrogramë arseniku në një litër ujë. Kjo sasi modeste e arsenikut (aq vdekjeprurës) natyrish nuk konsiderohet e rrezikshme sepse thithet lehtësisht nga trupi ynë.

Por, ajo sasi minimale dhe e padëmshme Arseniku është ekuivalenti e një mjekimi homeopatik 4CH (i holluar katër herë në mënyrën 1 pjesë tretësirë dhe 100 pjesë tretës, ujë, njëpasnjëshmërisht!), një hollim i konsideruar mjaft i ulët nga homeopatët.

Pra, një sasi e holluar e Arsenikut vdekjeprurës nuk e transformon ujin nëhelm, që ne e pimë çdo ditë, ndërsa një përzierje homeopatike e holluar qindra apo mijëra herë më shumë ka efektin që të na shërojë nga sëmundjet?

Nuk ju duket absurde?

Fatkkqeësisht pjesa më e madhe e njerëzve që përdorin metodat homeopatike nuk janë në dijeni të detajeve të hollimit dhe e asociojnë homeopatinë me mjekësinë “natyrore”.

Por ekziston edhe një minorancë e mirë informuar që merr pjesë dhe përfiton nga “mjekësia” homeopatike, dhe kjo minorancë ndahet në dy grupe:

Ata që, të ndërgjegjshëm për pamundësitë shkencore të homeopatisë e spostojnë diskursin në fushën metafizike/fetare për ta bërë çdo dialog racional dhe serioz të pamundur; feja e tyre është e patundshme.

Disa personazhe “heroikë” të homeopatisë, kërkojnë më kotësisht të gjejnë një domthënie racionale për homeopatinë, pavarëisht evidencës së numrit të Avogadros dhe mungesës së llogjikës së hollimeve që, sipas homeopatisë, rrisin fuqinë e mjekimit. Ky grup personash e sposton të gjithë vëmendjen mbi fizikën kuantike ose mbi “memorjen e ujit”, por mbi të gjitha mbi dinamizimin e “mjekimit”…

…

Si prodhohet një mjekim homeopatik?

Doktorët dhe farmacitë pro-homeopatisë

Homeopatia: mit dhe legjendë (2)

Homeopatia: metoda Korsakov

Doktorët dhe farmacitë pro-homeopatisë 

Fatkeqësisht nuk ka farmaci që nuk e ka në vitrinë të shkruarën “Homeopati”, ndërsa janë të tepërt mjekët që japin rregullisht receta me “ilaçe” farmaceutike. Kjo u sjell disa firmave homeopatike fitime prej miliona e miliona eurosh në vit, duke shitur flakonë me ujë. Në Itali shpenzimi vjetor për “ilaçet” homeopatike vërtitet rreth 300 milion euro (të paktën në 2007-ën), shpenzime të bëra nga rreth 8 milion italianë që mbështeten mbi homeopatinë edhe për  sëmundjet e rënda, sikur të mos mjaftonte gripi.

Ngelesh me gojë hapur kur dëgjon apo lexon doktorë të diplomuar që deklarojnë se “sa më i madh është numri i hollimeve aq më i madh është fuqia e produktit homeopatik” etj. të këtij lloji.

Duke patur parasysh se pas hollimit së 12-të të tipit 1:100, në tretësirën e stërholluar nuk ka molekula të tjera përveçse atyre të ujit (apo tretësit), mund ta imagjinoni se çfarë dreq eksperti është i nevojshëm për të dhënë receta për produktet homeopatike. Ekspertë leshi! Ekspertë që japin receta mbi ujin e holluar me tjetër ujë!

Përse këto produkte përdoren nga kaq shumë njerëz?

Fatkeqësisht shëndetësia “konvencionale” është larg të qenit perfekte.

Shpesh mjekët nuk u japin të drejtë pacientëve, janë arrogantë dhe të përgatitur jo mirë, dhe shpesh këshillojnë mjekime të papërshtatshme për sëmundje të rëndomta që në fakt duan vetëm pak durim dhe disa ditë pushim.

Kohët e fundit po rritet gjithnjë e më shumë numri i njerëzve që marrin mjekime në çdo minutë për dhimbje koke apo për një të ftohur, duke u bërë imunë ndaj ilaçit dhe në këtë mënyrë duke bërë të pavlefshëm një sërë ilaçesh të tjerë që bazohen mbi të njëjtin mekanizëm veprimi (mbi të njëjtin princip aktiv).

Nëse këtyre u shtojmë strategjitë e marketingut që vënë në dritë të keqe shoqëritë “e këqija” si Big Pharma (apo të tjera firma farmaceutike shumëkombëshe) kundër shoqërive “të mira” homeopatike si Boiron-i; shtojmë edhe dëshirën popullore për “kura natyrore” kundër “kimisë” së ilaçeve të zakonshme…dhe ja ku del një produkt me sukses të garantuar: një “ilaç” pa asnjë efekt anësor që funksionon sa duhet për të kënaqur pacientin! Efekti i vetëm që kanë mjekimet homeopatike është efekti placebo apo sugjestionues!

Firmat shumëkombëshe të produkteve homeopatike përfitojnë duke shitur një produkt që përftohet praktikisht me kosto zero, dhe duke fituar një mal me para në kurriz të pacientëve dhe ndonjëherë edhe të mjekëve, të cilët shohin “rezultate” dhe bëhen mbështetës të këtyre metodave kundërshkencore, në mënyrë jokritike dhe aspak profesionale.

Homeopatia nuk ka asnjë kosto shkencore: në homeopati nuk ekziston kërkimi shkencor (kurat janë të njëjtat prej vitesh), nuk ka progres, qëndron statike e palëvizzhme (edhe pse ata që i shesin e dinë shumë mirë se shesin vetëm ujë, nuk ka kuptim të kërkosh diçka tjetër!).

Industria më e madhe botërore në prodhimin e produkteve homeopatike, Boironi, e mbylli vitin 2009-të me një fitim prej 526 milion eurosh dhe regjistroi një rritje marramendëse shitjesh gjatë periudhës së përhapjes së gripit A. Pra, ka vërtetë nga ata që mendojnë se uji mund të mbojë nga gripi!

Cili është qëndrimi që duhet të mbajë një vend i civilizuar ndaj homeopatisë?

Duhet të dijë të dallojë shkencën nga paragjykimet dhe besëtytnitë. Të njohë atë që është mjekësi nga jo që nuk është e tillë.

Homeopatia: mit dhe legjendë (3)