Kirurgjia e obezitetit (kirurgjia bariatrike)

Kirurgjia e obezitetit (kirurgjia bariatrike)

Obeziteti, që është shkalla më e lartë e të qenit mbipeshë, prek milione individë në mbarë botën. Obeziteti bashkëlidhet me dhe shkakton sëmundje të tjera si diabeti, sëmundjet e zemrës, presionin e lartë të gjakut (hipertensionin), sikundër edhe disa tipe kanceresh, dhe shumë gjendje të tjera që kërkojnë vëmendje mjekësore.
Obeziteti morbid është një term teknik mjekësor që përdoret për të përshkruar obezitetin ekstrem.

Bariatrika është fusha e mjekësisë që specializohet në trajtimin e obezitetit. Ndërsa kirurgjia bariatrike është një nënfushë apo nënspecialitet i kururgjisë që realizon operacione për të trajtuar obezitetin morbid.

Duke qenë se obeziteti është një gjendje mjekësore e vështirë për t’u trajtuar në afat-gjatë, mjekët dhe shkencëtarët kërkojnë vazhdimisht që të gjejnë rrugë për të ndihmuar personat që vuajnë nga kjo sëmundje kronike. Kirurgjia bariatrike mund të jetë një opsion për personat që vuajnë nga obeziteti i rëndë. Kirurgjia bariatrike mund të ofrojë një reduktim të rrezikut për vdekshmëri si dhe të rrezikut për të zhvilluar patologji të tjera të bashkëlidhura me mbipeshën dhe obezitetin. Gjithsesi, duhet theksuar se, e vetme kirurgjia bariatrike (e obezitetit) nuk garanton gjë një shërim automatik përfundimtar, por përfaqëson vetëm një instrument që mbështet pacientin obez për të humbur peshë në afat-gjatë.

 

Përkufizimi i obezitetit

Sot ekziston një mënyrë standarde për të përkufizuar mbipeshën, obezitetin dhe obezitetin morbid. BMIja, pra Body Mass Index, llogaritet duke u nisur nga shtatlartësia dhe nga pesha e individit.
Një BMI më i lartë ose i barabartë me 25 konsiderohet mbipeshë; një MBI prej 30 apo më shumë konsiderohet obez, ndërsa BMI 40 e sipër konsiderohet obez morbid.

 

Si funksionon kirurgjia bariatrike?

Ekzistojnë tipa të ndryshëm operacionesh të përdorur nga kirurgët bariatrikë. Të gjitha këto operacione reduktojnë madhësinë e stomakut duke e bërë atë më të vogël. Një nga ndërhyrjet është bypassi gastrik Roux-en-Y, i emërtuar kështu sipas kirurgut Zviceran Cesar Roux. Sidosi, personat që u nënshtrohen këtyre operacioneve duhet të hanë vetëm porcione të vogla ushqimi sepse stomaku më i vogël që rezuton pas operacionit nuk është në gjendje të mbajë shumë ushqim.

Kirurgjia bariatrike (e obezitetit) mund t’i ofrohet pacientëve që plotësojnë kriteret për obezitetin morbid, pra me një BMI 40 e më shumë, në rastet kur trajtimet mjekësore përfshirë ndryshimet e stilit e jetesës, të ngrënit dhe ushtrimet fizike, nuk kanë qenë të efektshme.

Kirurgjia bariatrike mund edhe të propozohet për pacientë që nuk janë ende obezë morbidë, pra që kanë një BMI nga 35-40, në rastet kur kjo kategori pacientësh ka ndërikime të tjera mjekësore si për shembull diabet apo hipertension arterioz.

Kirurgjia bariatrike është një operacion madhor, dhe si e tillë ka rreziqet dhe benefitet e veta, të cilat duhet të diskutohen rast më rast nga mjeku dhe pacienti.

 

–

PDF: Kirurgjia bariatrike

Tonsiliti (pezmatimi i bajameve)

Tonsiliti (pezmatimi i bajameve)

Ekzistojnë dy procese infiamatore akute që prekin grykën; ato janë: Tonsiliti apo pezmatimi, infiamacioni i bajameve dhe Angjina.

Tonsiliti është emri që i jepet infiamacionit që prek vetëm bajamen. Është një nga shkaqet më të shpesht të vizitave tek otorinolaringoiatri. Tonsilitet (pezmatimet e bajameve) janë veçanërisht të shpeshta në moshën pediatrike, në muajtë dimërorë dhe manifestohen mbi të gjitha në ambiente të mbipopulluara si për shembull në shkolla apo çerdhe.

Angjina është një proces infiamator që mund të zgjatet tek strukturat e tjera rreth e përqark, dhe mund njëkohësisht të preki edhe hipofaringun. Në rastin e angjinës infeksioni është pothuajse gjithnjë i dyanshëm.

Tonsiliti, pra pezmatimi i bajameve mund të jetë: i tipit viral, prej adenovirusi (70%), prej herpes virusi (10%), virusi të gripit/influnecal apo paragripit (i ftohti, në gjuhën popullore) (10%).
I tipit bakteror; në 90% të rasteve mikroorganizmi shkaktar i imfiamacionit të bajameve është SBEG-A.
Tonsiliti mund edhe të jetë i tipit mikotik.

Në pjesën më të madhe të rasteve, 70%, flogoza e bajameve ka një origjinë virale dhe transmetimi ndodh nëpërmjet pikëzave të Plugges, me një periudhë inkubacioni prej 2-14 ditësh.

Infeksioni nga Streptokoku Beta Hemolitik i Grupit A (SBEG-A) manifesohet në vijim të rritjes së ngarkesës bakterore; të virulencës së varietetit bnakterore (prania e proteinës M); reduktim të mbrojtjeve imunitare. Në prani të këtyre kushteve ndodh adezioni i baktereve tek qelizat epiteliale, kapërcimi i mbrojtjeve lokale dh ekolonizimi, dhe pas një inkubacioni prej 2-5 ditësh shfaqet simptomatologjia.

Simptomatologjia e tonsilitit/ pezmatimit të bajameve: faringodini (dhimbje e grykës) shpesh shumë e fortë, disfagji (vështirësi në gëlltitje) e dhimbshme, otalgji reflekse, sekretim i tepruar pështyme, tempreaturës të lartë (mbi 38.5), adenopati.

Ekzaminimi objektiv: në varësi të gjetjeve të orofaringoskopisë tonsiliti akut mund të klasifikiohet në:
Tonsilit eritematoz – kur bajamja shfaqet hiperhemike dhe hipertrofike
Tonsilit eritematoz-pulpoz – që është dytësor ndaj një infeksioni bakteror prej SBEG-A. Në këtë rast mbi sipërfaqen e bajameve dyanshmërisht vëzhgohet një pllakë e bardhemë kremoze, që mund të shkëputet me lehtësi. Kjo pllakë e vesh të gjithë sipërfaqen e bajameve.
Tonsilit pseudomembranoz – në të cilin krijohet një membranë e rremë me ngjyrë të thinjët që vesh të gjtihë bajamen (difteriti).
Tonsilit ulçero-nekrotik – që karakterizohet nga nekroza pak a shumë e thellë dhe pak a shumë e përhapur e parenkimës së bajameve.
Tonsilit fshikëzor (vescikular) – me shfaqjen e fshikëzave mbi sipërfaqen e bajameve dhe mbi mukozën faringeale. Zakonisht bëhet fjalë për infeksione virale nga Herpes simplex apo nga Herpes zoster.

Diagnoza e tonsilitit bazohet mbi një mbledhje të detajuar të të dhënave anamnestike dhe obiektive të pacientit.
Shënim: diagnoza serumologjike e mononukleozës infektive, kërkim i kundërtrupave specifikë kundër virusit EB.
Përcakto nëse agjenti etiologjik i tonsilitit është SBEG-A. Test i shpejtë nëpërmjet kërkimit antigjenik imunoenzimatik prej një tamponi faringeal në fazën akute të sëmundjes. Ose kryej ekzaminim kultural (në kulturë) të tamponit faringeal. Kërkim i kundërtrupave anti-streptolizinë-O.

Në fazën fillestare këshillohet një trajtim me antipiretikë (kundër temperaturës së lartë) dhe analgjezikë (paracetamol).
Në tonsilitin nga SBEG-A trajtimi antibiotik me Amoskicilinë nga goja, eventualisht në bashkëlidhje me acidin klavulanik.
Kortikosteroidët gjejnë përdorim në rast të një hipertrofie të dukshme të bajameve apo në rast reaksioni edematoz të indeve rrethuese.

Tonsilektomia (heqja e bajameve) mund të sugjerohet në rast të pranisë të: 1.) 5 (pesë) apo më shumë episode tonsiliti akut me simptoma që zgjasin për të pakëtn 12 muaj, pavarësisht agjentit shkaktar. 2.) adenopatisë laterocervikale domethënëse (>2cm). 3.) një apo më shumë episode abshesi peritonsilar. 4.) konvulsione nga temperatura.

Tonsilektomia ralizohet në anestezi të përgjithëshme, nëpërmjet shqitjes së kapsulës tonsilare nga fashoja faringo-bazilare. Në ditët pas ndërhyrjes kirurgjikale lozha tonsilare duket e mbuluar nga një cipë e bardhemë që eleminohet vetvetiu mes ditës së 4-7të (rënie e eskarës).

Ndërlikime të tonsilektomisë: infeksion i plagës operatore; enfizemë cervikale; hemorragji (administrim antifibrinolitikësh dhe qepje e enëve hemorragjike).

Ndërlikime peritonsilare: mbledhje abshesuale që formohen në hapsirën e përfshirë mes kapsulës tonsilare (pozicion medial) dhe fashos faringo-bazilare që vesh muskulin shtrëngues të faringut (shkaktari:SBEG-A).

–
© Rinstinkt blog

Biopsia endomiokardiake, procedura dhe ndërlikimet

Biopsia endomiokardiake, procedura dhe ndërlikimet

Çfarë është biopsia endomiokardiake? Është një procedurë, një formë biopsie, që kryhet për të marrë një fragment të vogël të muskulit të zemrës, pra miokardit, në mënyrë që mbi vetë fragmentin të realizohet një ekzaminim nën mikroskop. Gjatë hetimit me mikroskop mund të vihen re tjetërsime të mundshme të qelizave që përbëjnë indin kardiak.

Si realizohet procedura? Procedura realizohet në ambiente të përshtatshme për ndërhyrje të tilla. Pacienti pastrohet dhe mbi zonën ku to të futet kateteri duhet bërë depilimi\rruajttja i\e qimeve të trupit. Kateteri që përdoret është i veçantë dhe quhet biotom; në majën e tij ka një pincë të vogël mjaftë të mprehtë nëpërmjet të cilës ‘këputen’ fragmentet e indit miokardiak.

Përgjithësisht biotomi futet nëpërmjet venës xhiugulare të djathtë të brendshme, që ndodhet në krah të qafës, dhe më rrallë kateteri futet nëpërmjet arterieve. Të tjera herë kateteri futet nëpërmjet venës apo arteries femorale në afërrsi të rrëzës së kofshës.
Ena e gjakut nëpërmjet të cilës futet kateteri (biotomi) çpohet nëpërmjet një ageje të veçantë, në anestezi lokale. Pastaj ageja zëvendësohet me një kanulë nëpërmjet të cilës pastaj futet kateteri\biotomi.

Kateteri drejtohet për nga zemra nën kontrolllin e rrezeve X. Në zemër kryhen disa ‘pickime’, zakonishtt 4-5, dhe fragmentet që merren ruhen në një lëng apostafat deri sa ato të shkojnë tek një tjetër mjek specialist (anatomo patologu) që i heton ato nën mikroskop.

Gjatë kësaj ndërhyrje pacienti ndjen vetëm një dhimje tepër të lehtë për shkak të dhënies së anestetikut lokal. Ndonjëherë ndodh që pacienti ka ndjesinë sikur zemra po i vinë në grykë (palpitacione) për shkak shfaqjes së ndonjë çrregullimi në rahejn e zemrës, pra aritmi, të provokuara këto nga kateteri që futet në dhomat e zemrës.
Pas përfundimit të procedurës pacienti mbahet nën vëzhgim për 24 orë.

Përse bëhet biopsia endomiokardiake?

Ky ekzaminim bëhet për të kërkuar origjinën e disa sëmundjeve të miokardit, pra të muskulit të zemrës, që paraqiten me shenja dhe simpta specifike si për shembul dhimbje në kraharor, çrregulllime të ritmit me të cilin rreh zemra etj. Këto dhe të tjera çrregullime karakterizohen nga një ulje e rëndësishme e aftësisë së zemrës për t’u tkurrur dhe për të furnizuar indet e trupit me gjak. Këto sëmundje mund të shkaktohen ose nga difekte të vet muskulit kardiak apo nga grumbullimi i substancave të veçanta në zemër apo edhe nga një infiamacion\skuqje e miokardit (miokardit) e shkaktuar nga ndonjë sëmundje imunitare apo edhe nga ndonjë virus.

Natyrisht për të filluar një terapi, pra për t’i dhënë pacientit një terapi për problemin që ka, së pari duhet të zbulojmë se çfarë probemi ka, pra duhet të zbulojmë shkakun e sëmundjes, për shembulll nëse i detyrohet një infiamacioni apo një grumbulllimi substancash.

Biopsia kardiake kryhet edhe për të bërë diagnozën e një refuzimi të transplantit në pacientëtt që i janë nënshtruar një transplanti të zemrës. Në këtë rast biopsia mundëson identifikimin me qartësi të shenjave të parakohshme, kështu që të mund të ndërhyhet me shpejtësi nëpërmjet ilaçeve përkatëse. Për këtë arsye biopsia endomiokardiake kryhet shpesh në periudhën pas operimit, dhe sidosi në çdo rast që dyshohet se po lind një proces refuzimi ndaj transplantit.

Gjithashtu një përdorim tjetër që mund të ketë biopsia endomiokardiake është për të verifikuar nëse ka dëme, kolaterale, të miokardit, të shkaktuara nga ilaçe kundër-tumorale që i janë dhënë pacientit për të kuruar tumore që mund të kenë lindur në organe apo rajone të tjera të trupit.

Ndërlikimet e mundshme të biopsisë endomiokardiake

Kjo procedurë ka risqe shumë të vogla. Ndërlikimet që mund të shfaqen lidhen me kateterizmin kardiak, si për shembull, hematomë në vendin e çpimit, aritmi që mund të lindin si pasojë e kontaktit të kateterit me muret e brendshme të dhomave të zemrës, apo në raste më të rralla akoma ndalesë kardiake.

Të tjera ndërlikime të rralla mund ttë kenë të bëjnë me aktin e kryerjes së biopsisë, pra, perforim\çpim i murit të zemrës me derdhje gjaku përreth zemrës në trastën perikardiake. Ky i fundit është edhe ndërlikimi më i madh dhe që duhet të diagnosttikohet sa më parë për të vënë pacientin nën vëzhgim dhe për të filluar terapinë përkatëse (me ilaçe, me zbrasje të perikardit).

 

 

–

© Rinstinkt blog 2019

CA19-9, nga dëshmitar i thjeshtë në antagonist, ndoshta…

Glikani CA19-9 promovon pankreatitin dhe kancerin pankreatik tek minjtë 

Shpesh pacientët me cancer të pankreasit kanë nivele të larta, të rritura, të CA19-9. CA19-9 është një antigjen karbohidrati që është i pranishëm në shumë proteina.
Kështu që CA19-9 përdoret gjerësisht si një biomarkator/bioshenjues për të diagnostikuar dhe monitoruar avancimin e sëmundjes.

Një pamje me imunofluoreshencë e pankreasit të një miu (me sëmundjen pankreatike)

Studiuesit Engle et al., në një studim të tyrin, gjetën se CA19-9 mund të jetë më shumë se një dëshmitar i thjeshtë i sëmundjes që shenjon praninë e kancerit pankreatik; ky antigjen ndoshta luan një rol shkakësor në vet sëmundjen.

Gjatë studimit, disa minjë transgjenikë që shprehnin enzimat njerëzore që shtojnë CA19-9 tek proteinat, zhvilluan një pankreatit të rëndë që mundej të kurohej duke u trajtuar me kundërtrupa CA19-9.

Më tej, kur këta minjë transgjenikë kishin edhe një onkogjen KRas ata zhvillonin edhe kancerin pankreatik.

Sipas studiuesve, këto vëzhgime të papritura sugjerojnë mundësinë e disa rrugëve të reja për trajtimin e sëmundjeve pankreatike.

 

 

–

Studimi: Science  21 Jun 2019: Vol. 364, Issue 6446, pp. 1156-1162
DOI: 10.1126/science.aaw3145

Kanceri i vezores

Kanceri i vezoreve është tipi i katërt më i shpeshtë i kancereve që prekin femrat, duke shkaktuar rreth 5% të të gjitha vdekjeve të femrave nga 40-60 vjeç.

Skemë ilustruese e vezoreve, mitrës, vaginës dhe kancerit të vezoreve

Mosha mesatare kur kanceri manifestohet (tek ai 5% i femrave të prekura) është rreth 60 vjeç. Kanceri i vezoreve në 90% të rasteve lind nga epiteli që vesh vezoren, që është një lloj epiteli celomatik. Ky epitel ka të njëjtën prejardhje embrionale me të epitelit peritoneal dhe të epitelit që vesh tubat e Fallopit. Kështu, kanceri që mund të preki tubat e Fallopit, kanceri peritoneal dhe kanceri i vezoreve i tipit epitelial, ndajnë mes tyre të njëjtat tipare histologjike dhe po ashtu trajtohen me të njëjtën përqasje.

Siç e përmenda, 90% e kancereve të vezoreve lindin nga epiteli që vesh vezoret, pra janë tumore të tipit epitelial ku përfshihen adenocarcinoma sieroz, muçinoz, endometroid, me qeliza të qarta apo me qeliza skuamoze.
2-3% të kancereve të vezoreve lindin nga qeliza gjerminale/burimore, të cilët ngjasojnë me tumoret gjerminalë të testikujve tek mashkulli si nga aspekti histologjik ashtu edhe për sa i përket menaxhimit klinik.
Ndërsa një pjesë tjetër e kancereve janë kancere që lindin nga përbërës stromalë të vezoreve.

Etiologjia

Inçidenca e kancerit të vezoreve nuk është e lartë.

Ekzistojnë disa sindroma të trashëgueshme (pra gjenetike) të kancerit të gjirit dhe të vezores. Këto sindroma kanë në bazë të tyre gjenet (apo më saktë mutacionet e) BRCA1 dhe BRCA2. Femrat që kanë mutacione të këtyre gjeneve kanë një risk shumë më të lartë për të zhvilluar një kancer të vezoreve; një femër me të tilla mutacione ka nga 10-40% rrezik për kancer të vezoreve.
Në mutacionin e BRCA1, 40 femra në 100 zhvillojnë kancerin e vezores gjatë jetës së tyre.
Në mutacionin e BRCA2, 20 femra në 100 zhvillojnë tumorin e vezoreve gjatë jetës së tyre.

Shtatëzania, ushqimi i foshnjës me gji dhe të gjitha ato kushte që shtypin/supresojnë ovulimin (ovulacionin) janë demonstruar të kenë një rol mbrojtës ndaj kancerit të vezoreve, duke ulur riskun relativ.

Prezantimi klinik

Kanceri i vezores në stad të 4të.

Në pjesën më të madhe të rasteve kanceri i vezoreve në stadet e veta më të hershme është jo-simptomatik, pra nuk jep simptoma apo shenja të dukshme. Ndaj pjesa më e madhe e femrave paraqiten me një sëmundje të stad të avancuar ku mund të ketë simptoma jo specifike si shqetësime të përgjithshme abdominale, çrregullime të normalitetit në të defekuar, të vjella, humbje peshe etj. Pra 70% e femrave paraqiten me një kancer në stad të tretë apo të katërt (3-4).

Hetimi dhe stadiacioni

Kombinimi i gjetjeve nga ekografia vaginale, nga niveli i CA125 në gjak dhe i moshës mund të përdoret – me një sensitivitet dhe specificitet prej 80-90% – për të diferencuar mes cisteve beninje të vezoreve dhe një procesi me natyrë malinje.
Mund gjthashtu të jetë e nevojshme edhe një TC (tomografi e kompjuterizuar) për të dalluar një përhapje abdominale të tumorit, apo edhe në organe të tjera si mëlçia, mushkëritë dhe pleura apo për të hetuar nëse ka apo jo një përfshirje të nyjeve linfatke, rajonale, dhe jo vetëm.

Stadiacioni dhe përcaktimi i përhapjes së tumorit bëhet në bazë të Sistemit të stadiacionit FIGO.

Trajtimi

Kirurgjia mbetet trajtimi kryesor për pacientët me kancer të vezoreve. Qëllimi është që të bëhet një debulking i sëmundjes për të arritur një debulking të plotë, pra pa sëmundje makroskopike; për të arritur një debulking optimal, pra me sëmundje makroskopike më të vogël se 1 cm; apo për të arritur një debulking suboptimal kur mbetet >1cm prej sëmundjes origjinale.
Kirurgja mund të përfshijë një laparotomi, histerektomi totale, salpingo-ooferectomi bianësore dhe resektim të nyjeve linfatike.

Pas kirurgjisë shumica e femrave do të jenë kandidate për kemioterapi adiuvante me karboplatin (karboplatinum?) dhe paclitaxel (një taxan). Pacientëve me risk të lartë mund t’iu shtohet Bavacizumabi.
Kemioterapia neoadiuvante përdoret për pacientët me sëmundje goxha të përhapur që prej momentit të vizitës së parë. Kemioterapia neoadiuvante bëhet me synimin për të zvogëluar përmasat e sëmundjes/masës tumorale në mënyrë që të mund të konsiderohet kryerja e një debulkingu me interval.
Nëse sëmundja recidivon/rishfaqet, kryerja e një kemioterapie të linjës së dytë është e bashkëlidhur me një response-rate prej 20-40%.
Rreth 60% e pacientëve me kancer të vezoreve kanë një recidivë në një pikë apo në një tjetër.
Një përqasje me përdorim të Tamoxifenit dhe të inhibitorëve të aromatazës mund vetëm të ngadalësojë shpejtësinë e avancimit dhe të vonojë shfaqjen e simptomave.

Prognoza

Prognoza është e ndërlidhur me stadin e tumorit në momentin e diagnostikimit.
Mbijetesa e përgjithshme është 30%. Por mbijetesa ndryshon nga mbi 90% tek pacientët me kancer në stad të parë (1), deri në nën 25% tek pacientët që në momentin e diagnozës kanë një kancer në stad të katërt (4).

 

–

© Rinstinkt Blog.