Semeiotika e dhimbjes (3)
Dhimbja somatike dhe ajo e përbrendshme
Dhimbja somatike dhe ajo e përbrendshme paraqesin karakteristika të ndryshme, siç edhe thashë në shkrimin e mëparshëm, të cilat mund të ndihmojnë në dallimin e tyre.
(Blue Nude – P.P.)
Dhimbja somatike vjen nga struktura të inervuara nga nervat somatikë, si lëkura, muskujt, artikulacionet dhe nga nervat frenikë (të diafragmës). Dhimbja somatike është sipërfaqësore, e mirë lokalizuar dhe perceptohet ng apacienti si dypërmasore. Cilësitë që pacienti i jep dhimbjes somatike janë të tipit përçarës, piçkues e gjithsesi të ndryshueshme në varësi të stimulit dëmtues. Si refleks i dhimbjes somatike pacienti mund të vë re ngurtësi muskulore në zonën përkatëse.
Dhimbja e përbrendshme vjen nga struktura të inervuara nga fibra që shkojnë tek organet e brendshme, qofshin të tipit simpatik apo parasimpatik. Dhimbja e organeve të brendshme është e thellë dhe e keq-lokalizuar dhe perceptohet nga pacienti si trepërmasore. Pacienti i jep dhimbjes së përbrendshme cilësi si: e shurdhët, shtypëse apo e gjerë (sikur përpiqet të zgjerohet). Kur pacienti ka dhimbje nga organet e brendshme merr një qëndrim sikur “paloset më dysh”. Dhimbja nga organet e brendshme projektohet në linjën e mesit të trupit.
Projektimi i dhimbjes në periferi ndjek ligjin e metamerëve: nervi i përbrendshëm dhe nervi somatik që ndajnë të njëjtin metamer hyrës, ndajnë në mënyrë trashanike të njëjtin territor të perceptimit të dhimbjes.
Pavarësisht diferencave mes dy tipave të dhimbjes, jo gjithnjë është e mundur të dallhet e diferencohet dhimbja somatike nga ajo e përbrendshme. Kjo për shkak të mënyrës sesi stimuli algogjen – apo më mirë të them, ndjenja alogogjene ngase kjo mund të lind edhe në mungesë të një stimuli mirëfilli të identifikueshëm – përpunohet nga koreja trunore dhe se si projektohet në periferi.
Kjo mënyrë e perceptimit të ndjenjës algogjene shpesh nuk e bën të mundur dallimin mes zonave të interesuara.
Për shembull, nëse ekziston një dëmtim i nervit somatik që inervon pjesën lëkurore të zonës prekordiale, ku në shembullin tonë është e pranishme dhimbja, perceptimi i dypërmasorllëkut dhe sipërqasësisë së dhimbjes nuk është është i qartë, e kështu mjeku apo kushdo që i shërben të mirës së pacientit duhet të ketë gjithnjë parasysh se kjo dhimbje mund të ketë origjinë nga organet e përbrendshme si zemra apo aorta etj.
Kjo është arsyeja për të cilën përballë një dhimbjeje të perceptuar në zonën prekordiale, ku nuk mund të identifikohet një shkak apo origjinë somatike e qartë, është gjithnjë e këshillueshme ekzekutimi i një elektrokardiogrami (EKG) për të përjashtuar kardiopatinë iskemike. Sidomos nëse nuk flitet për një pacient në moshë të re; ndryshoret janë të shumta e një mjek i mirë duhet të eliminoj më parë ato më të rrezikshmet për jetën e pacientit.
Për të qenë plotësisht të ndërgjegjshëm, apo për të patur një kuadër më të plotë, duhet të përmend edhe një veçori anatomike e fiziologjike të rëndësishme. Atë që shpesh në një metamer hyjnë nerva të përbrendshëm (visceral) nga organe mjaft të largët nga zona sipërfaqësore e inervuar nga nervo somatik përkatës.
Për shembull, dhimbja kardiake përçohet nga nervat kardiakë, disa nga të cilët kanë aferenca drejtë metamerëve të kraharorit, ndërsa disa të tjerë drejt metamerëve çervikalë (të qafës). Kështu, mund të kuptohet se si dhimbja e evokuar apo e ngjallur nga një infarkt kardiak mund të perceptohet edhe në nivel mandibular (të nofullës së poshtme), ose vetëm mandibular, e kështu të ngatërrohet me një problem odontoiatrik.Një tjetër shembull përfaqësohet nga dhimbja frenike: nervat frenikë, ata që inervojnë kupolat diafragmatike, hyjnë në metamerët çervikalë , e kështu një dëmtim i njërës prej kupolave diafragmatike jep një dhimbje qëprojektohet lartë, në rajonin akromial dhe në sjakin e përparëm të muskulit trapez; pra një rajon anatomik mjaft i largët nga diafragma apo projektimi i kësaj në sipërfaqen lëkurore.
–
© mbi tekstin, Rinstinkt
—————————————————————————-
Rinstinkt Blog 