Postulatet e Koch-ut: duke zgjidhur pazëllin e sëmundjeve të reja.
Një qëllim thelbësor i studimit të infeksioneve dhe sëmundjeve është përcaktimi i saktë i agjentit etiologjik apo shkakësor. Në kohën e sotme e marim si të mirëqenë se një infeksion i caktuar i detyrohet një mikrobi të caktuar, por nuk ka qenë gjithmon kështu. Më shumë se 130 vite më parë, Robert Koch-u (Robert Kohu) kuptoi se, për të mbështetur teorinë mikrobike të sëmundjeve, duhej më parë të zhvillonte një standard për përcaktimin e shkaktarit (shkakut) që do (duhej) t’i dilte mbanë testit të hetimit (shyrtimit) shkencor. Nga vëzhgimet eksperimentale mbi transmetimin e Aktraksit (Plasjes) tek lopët, nxorri një sërë vërtetimesh (provash), të quajtura Postulatet e Kohut (Postulatet e Koch-ut). Këto postulate përcaktonin kriteret kryesore për studimet etiologjike, pra përcaktonin relacionin shkak-pasojë mes një (mikro)organimzi dhe një sëmundjeje të caktuar.
Ja një përmbledhje e këtyre postulateve:
- Organizmi i dyshuar si patogjen duhet të gjendet në të gjitha rastet e sëmundjes dhe të mos jetë i pranishëm në kafshë të shëndetshme.
- Organizmi i dyshuar duhet të mund të rritet në kulturë të pastër.
- Qelizat e një kulture të pastër të (mikro)organizmit të dyshuar duhet të induktojnë sëmundjen në kafshë të shëndetshme.
- (Mikro)organizmi duhet të mund të izolohet sërisht dhe duhet të mund të tregohet njëjtësia me mikro(organizmin) origjinal.
Për të aplikuar korrektësisht postulatet e Kohut duhen respektuar një sërë detajesh kritike. Çdo kulturë duhet të jetë e pastër, e vëzhguar mikroskopikisht dhe e identifikuar me anë të testeve karakteristike; materiali i parë i izoluar duhet të jetë i njëjtë me materialin e dytë; dhe, efektet patologjie, shenjat dhe simptomat e sëmundjes në rastin e parë duhet, po ashtu, të jenë të njëjtat me ato të rastit të dytë.
Shumë agjentë infektues, si viruset dhe bakteret parazitë të detyruar, janë të vështrë për të u kultivuar ose mund të mos kultivohen dot. Për këta patogjenë, postulatet janë modifikuar duke marrë parasysh këtë fakt. Sot ka një domethënie vëzhgimi i përsëritur i agjentëve infektiv në mostrat e indeve të marra nga njerëzit me të njëjtën sëmundje. Po ashtu, prania e gjeneve specifik të virulencës së patogjenit janë prova me vlefshmëri të lartë.
Postulatet origjinale – apo të modifikuara – vazhdojnë të luajnë një rol të rëndësishëm në epidemiologjinë moderne. Pothuajse çdo vit lindin sëmundje të reja ose rishfaqen ato të vjetrat … Shembuj të vlefshëm janë gripi, temperatura West Nile apo sëmundja Whipple. Sëmundja Whipple është një infeksion kronik i zorrëve, që për shumë vite nuk kishte një agjent shkaktar. Së fundmi, kërkuesit shkencorë identifikuan një bakter në indet e infektuara, duke e quajtur Tropheryma whipplei.
Pingback: Mikrobiologjia (2) – “Origjina” e mikroorganizmave | rinstinkt
Pingback: Robert Koh (Robert Koch) | instinkt