Transplanti i kokës

Sergio Canavero, neurokirurg me famë botërore, është gati për transplantin e parë të kokës.

Sergio Canavero është një doktor me famë ndërkombëtare. Në vtin 2008 arriti të zgjonte nga gjendja vegjetative  prej dy vitesh një njëzetëvjeçare. Sot prezanton një ekskluzivë botërore, transpalantin e kokës, që me siguri do të ndez një debat të ri etik.

“The impossible of today will become the possible of tomorrow“

-Tsiolkovsky AT (1857-1935; Father of Astronautics)-

Teknikisht transplanti i kokës është i mundur

Është një projekt që hap skenarë të denjë për një roman apokaliptik fantamjekësor. Transplanti i kokës tek njeriu është teknikisht i mundur. Dhe pas pak vitesh mund të kthehet në realitet – kështu deklaron doktor Sergio Canavero, neurokirugr në Torino, i cili i është imponuar komunitetit shkencor që prej 2008, kur “rizgjoi” me anë të “elektrostimulimit” një njëzetëvjeçare në gjendje vegjetative permanente nga 2006. Një sukses unik në botë që i mundësoi klasifikimin e pacientit nga gjendje vegjetative permanente në gjendje minimalisht të ndërgjegjshme.

Sfida  e re e transplantit të kokës

Projekti HEAVEN/GEMINI (Head Anastomosis Venture with Cord Fusion), ose  ndryshe mundësia për të shkrirë dy trakte të ndryshme të palëcs kurrizore, atë të një trupi (donator) me palcën kurrizore të trupit marrës (pra që ka trurin). Një transplant koke, ose trupi, varet se si e shikon çështjen…

Sipas Surgical Neurology International, revista onlajnë që ka botuar punën e Canaveros, projekti “hap një fushë komplet të re për mjekësinë bashkëkohore”.

Vështirësi të kapërcyera

“Vështirësitë teknike janë kaluar falë përdorimi të inxhenierisë qelizore”, thotë Canavaro dhe shpjegon se si mund të realizohet kjo lloj ndërhyrje dhe se si rindërtohet integriteti apo vazhdimësia e palcës kurrizore të të dy “subjekteve”. Rivendosja e integritetit të palcës kurrizore, dhe më mikroskopisht rivendosja e integritetit të fibrës nerovre të prerë, është edhe pika kyçe e ndërhyrjes. Kjo tanimë është plotësisht e realizueshme, së pari falë mundësisë për të kryer një prerje jashtëzakonisht pak traumatike, minimale,  mjaftë të hollë. Një prerje e tillë nuk përket me dëmtimin traumatik që pësojnë paraplegjikët dhe tetraplegjikët, në të cilët dëmi në palcën kurrizore është më i përhapur, më kompleks dhe me dëmtime më të thella. Së dyti një ndihmë në rivendosjen e integritetit të fibrave nervore vjen nga shkrirja e zgjatimeve nervore duke shfrytëzuar substanca që janë në gjendje, pra, të rindërtojnë integritetin e fibrave në fjalë.

Ndërhyrja realizohet në hipotermi të thellë (15 gradë celsius) për të ruajtur sistemin nervor (trurin).

Kandidatët e mundshëm për transplantin e kokës

Marrësi mund të jetë një pacient që ka një sëmundje të rëndë  degjenerative neuromuskulore. Por edhe një tetraplegjik mund të kandidojë. Donatori (i trupit) në të kundërt do të jetë një person që, për fat të keq, ka humbur jetën për shkak të një traume të mirëfilltë të kokës, pra pa dëmtime të pjesëve apo organeve të tjera të trupit. Po ashtu një donator do të ishte një individ që ka humbur jetën për shkak të një iktusi fatal.

Debati etik mbi këtë lloj transplanti

Mbi bazën e argumentimeve takniko-shkencore transplanti i kokës duket se në një të ardhme jo shumë të largët mund të realizohet me sukses.
Por nuk duhen lënë mënjanë pështjellimet etike. Projekti HEAVEN hedh baza të reja për zgjatjen e jetës. “Shoqëria duhet të fillojë të mendojë mbi një mënyrë për disiplinuar këtë procedurë” – thotë Canavero, “përpara se kjo ndërhyrje revolucionare, e projektuar për të ndihmuar shumë të sëmurë që vuajnë, të bie në duart e ndonjë kirurgu pa shumë skrupuj”.

–

Artikulli mbi projektin:

• Canavero S. HEAVEN: The head anastomosis venture Project outline for the first human head transplantation with spinal linkage (GEMINI). Surg Neurol Int 2013;4, Suppl S1:335-42

–

Rinstinkt, Qershor 2013 – (Përshtatje nga: Oggi.it)

——————————————————————————-