Disa konsiderata ndaj përfundimeve që nxjerr Ardian Vehbiu (Xha Xhai) në shkrimin e vet të titulluar “Si u shkalit çeliku” – Peizazhe të Fjalës, 25.11.2013
…
Shto këtu edhe që sporti, me përjashtim të lojërave, e ka lënë mënjanë përbërësen kolektive dhe korale; meqë shumë nga ata që ushtrohen, qoftë në palestër, qoftë në shtëpi, qoftë në mjedise publike ose në parqe, ushtrohenvetëm; desocializim ky që pasqyron, në mënyrën e vet, elementin narcisik të kulluar të të mbajturit në formë, ose të prodhimit të shëndetit të mirë thjesht për konsum vetjak ose (auto)erotik. (“Si u shkalit çeliku” – Ardian Vehbiu, 2013)
Shëndeti fizik si biovlerë
Vëzhgim jo i plotë, ose dashakeq do të gjykonte ndonjë, në varësi të përqasjes që lexuesi zgjedh ndaj leximit në fjalë apo prekoncepteve të veta ndaj “problemit” apo edhe autorit. Unë do të thoja se është një lexim i pjesshëm për të qenë politikisht korrekt; kjo edhe sepse nuk e di se çka në paln të bëjë z. Vehbiu me këto mendime të shtjelluara në mënyrë të këtillë.
Ardian Vehbiu thotë se (perifrazim), e kanë lënë mënjanë përbërësen kolektive – por kjo nuk është aspak e saktë, gjykoj, dhe po përpiqem të jap një ilustrim.
Mendoj se nuk e kam gabim nëse them se futbolli sot luhet siç luhej dje. Biem dakord, shpresoj. Natyrisht edhe ushtrimi në mënyrë të vetmuar nuk është se u shpik sot. Them, e ndonjë që ka kujtime të gjalla nga vitet e diktaturës komunsite mund ta hedh poshtë ose jo, se sporte e aktivitete të kalitjes së fizikut individuale, apo “të ushtruara vetëm” ekzistonin edhe askokohe. Pra përbërësja kolektive, apo ushtrimi kolektiv ekziston, në vet qënësinë e sportit e të aktivitetit fizik; ku ndër të tjera thuhet se e rëndësishme është pjesëmarrja.
Dua të sjell këtu në vëmendje edhe palestrat, të cilitdo specialitet qofshin. Qoftë ato normale, ato të boksit, aerobiket etj. Këto vende nuk janë si disa lloje stallash ku njerëzia shkon dhe futet në disa kutiza nga të cilat del pas një sërë minutazhi ushtrimesh apo aktiviteti, pra, pa qenë në kontakt me të tjerët (si rrezatimi artificial).
Në të kundërt, në të kundërt… Ata që i kanë parë palestrat të paktën një herë, qoftë edhe nga jashtë, meqë shumë nga këto janë me xhama – e kjo mbase është një strategji thithëse për klientë potencialë ziliqarë, të cilët në pamundësi për të folur keq për ata që ushtrohen, mposhten e regjistrohen edhe ata – do të kenë vënë re padyshim se aty edhe bëhet muhabet, flitet pra… Shkëmbehen përshtypje jo vetëm mbi ushtimet që instruktori mund të ketë këshilluar, por edhe të tjera gjëra nga si ato të jetës së përditshme, duke qene një nga vendet ku sot krijohen edhe njohje; vend ku gjenerohen lidhje të reja, shoqëri të reja, ku shoqërizohet.
Kështu, mbi këto premisa, unë këtë de-socializimin që fut në lojë Ardian Vehbiu nuk mund ta kuptoj veçse si një postulat të rrejshëm, apo të influencuar nga prekonceptet apo afrimiteti dhe afiniteti me njërën dhe jo me tjetrën kohë; në mënyrë respektive totalitarizmin diktatorial komunist dhe tranzicionin post-komunist, apo derivate të këtyre kohëve. Këtë mund ta pohojë apo kundërshtojë kategoriksiht edhe Ardian Vehbiu nëse do, pas një vet-analizimi, jo detyrimisht psikoanalitik.
…
[…] të akumulojë sa më shumë kapital shëndeti duke u ushtruar [Pronger]. Në realitet, megjithatë, sot trupi i individit i përket tregut dhe shëndeti ose gjendja optimale e trupit përftohen në kontekstin e gjerë të këtij tregu, nëpërmjet konsumit të shërbimeve mjekësore e kozmetike (plastike) dhe të veprimtarive fizike. (“Si u shkalit çeliku” – Ardian Vehbiu, 2013)
Progner, që unë nuk e kam lexuar ka pjesërisht të drejtës, sipas gjykimit tim. Përse shprehem kështu? Ndërsa është e vërtetë se tregu – e kur themi treg nuk kemi parasysh vetëm kolosët e mëdhenj kapitalistë për të cilët mes shqiptarëve ekziston njëfarë fike apo fobie, mbase nga komunistofilia e gjerë mbase – krijon njëfarë rrethimi imponues, i kuptuar ky rrethim si një mesatare e sjelljes së gjithë individëve të tjerë pa një individ, nuk të imponon gjithsesi se si të sillesh; njeriu është gjithsesi i lirë. Të paktën mund të themi se tregu ka ndaj individit një qëndrim shumë më liberal, e kështu shumë më pak imponues nga ai që ekzistonte në Shqipërinë diktatoriale komuniste. Qëndrimi që merr individi, që po marr si etalon për të dhënë mendimin tim, influencohet padyshim nga tregu. e kështu nga sjellja e individëve të tjerë, por është pra jo i imponuar siç ishin e janë shumë sjellje në sisteme totalitariste komuniste, në të cilat komunizmi utopik (pretendonte) që mund të realizohej kërkonte medoemos shtypje të të drejtave apo edhe gjak njeriu.
…
Në një shoqëri të sunduar nga ekonomia e tregut, pronësia private dhe dëshira për t’u pasuruar, shëndeti nuk i përket më individit, por është produkt i marrëdhënieve midis individit dhe establishment-it mjekësor dhe biopolitik. (“Si u shkalit çeliku” – Ardian Vehbiu, 2013)
Kur hapa blogun tim, modest, një nga postimet e para ishte një lajm i përshtatur në shqip mbi sanksionet që FDA i kishte imponuar një firme të madhe farmaceutike në SHBA. Lajmin në fjalë e postova edhe tek blogu PPU, ku një nga komentet e pakta kishte një ton sarkastik, tallës rreth përfundimit të postimit tim ku thoja, pak a shumë, se qeveria amerikane me instrumentet e saj institucionale bëri atë që duhej. Tallja mbase sonte të thoshte se sanksioni nuk mjaftonte, e kjo firmë duhej çmontuar dhe shpërndarë në mënyrë përpjestimore mes urrejtësve të saj. Individi që kishte lënë komentin do të ketë qenë medoemos, sikundër edhe xh2 besoj, një kritik i kësaj industrie ekonomike, le të themi.
Sipas këtyre kritikëve varësia që ka shoqëria e sotme njerëzore nga këto firma farmaceutike, apo gjithsesi ndaj kolosëve të mëdhenj kapitalistë (tregu) është shtrembëruese, e nuk përfaqëson natyrën apo nevojat e vërteta të njeriut, e se këto shohin vetëm interesin e vet.
Kjo mund të jetë e vërtetë, padyshim; por unë personalsisht kam një qëndrim tjetër, lehtësisht të ndryshëm, jo- radikal.
Neve na duhen fonde për të kryer kërkimin shkencor, për të përmirësuar jetesën tonë, për të testuar një teknologji të re, jo vetëm biomjekësore apo bioteknologjike… e nëse dhënia e këtyre fondeve është pashmangshmërisht e lidhur me nxjerrjen e fitimeve financiare, atëherë është pikërisht investimi që përcakton edhe drejtimin, e kërkimit shkencor dhe të rezultateve. Një shtet/komb pa kërkim shkencor është i paracaktuar të jetë një shtet i prapambetur, këtë e tregon edhe zhvillimi ekomonik i vendeve që investojnë në edukimin shkencor të popullatës krahasuar me ato që këtë lloj edukimi e kanë të mangët.
Për shembull, kërkimi shkencor mbi një ilaç të ri, i nxitur nga zbulimi i një receptori nervor që nuk njihej më parë, kërkon rreth 10 vite punë të pandalshme, e nuk është e thënë se në fund të këtyre 10 viteve do të dalë patjetër një molekulë e re që funksionon më mirë nga ato ekzistentet. (Nuk po i përshkruaj këtu etapat që kalon një mision i tillë). Qeveria e ka pothuajse të pamundur të jap financime të tilla, dhe e vetmja mënyrë që kemi, si qenie që u imponohen të tjerave, është ta bëjmë nëpërmjet tregut. Kompanitë farmaceutike investojnë, kërkojnë e nëse nga kërkimi e zhvillimi rezulton një ilaç i ri, shpërblehen nga tregu për punën e tyre; shpesh duke patur patentën për ekskulzivitetin e tragtimit të ilaçit në 20-30 vitet e para (mëpastaj kthehet në domen publik). Nuk ka mënyrë tjetër.
Kjo është një çështje prodhimi, mirëfilli prodhimi dhe konfigurimi; së pari të vërtetash kimike e mëpastaj me aplikimin e tyre në të vërteta shëndetësore, meqë ilaçet edhe kurojnë, qoftë edhe në mënyrë simptomatike. Pra nuk bëhet fjalë thjesht për marketing falsitetesh, apo gjërash kalimtare, të pavlera. Shëndeti para së gjithash.
Ndërsa në rastin e mirëmbajtjes së trupit, të ushtirimit fizik sot, jo vetëm në palestra, kjo ka të bëjë më shumë me atë që quhet biovlerë. Duke u nisur nga Catherine Waldby – sipas së cilës termi biovlerë përdoret për të ilustruar mënyrat e përdorimit të organeve dhe indeve të derivuara nga të vdekurit për t’i ri-integruar, ri-përdorur, për fuqizimin e shëndetit të të gjallëve – mund të themi e ta përdorim termin biovlerë për të përshkruar shumësinë e mënyrave në të cilat vitaliteti vetë është kthyer në një fuqi vlere të mundshme. Biovlera si vlerë e nxjerrë nga cilësitë e proceseve jetësore. (Waldby 2002). Kjo për të prodhuar një shëndet më të mirë e për të nxiturr rritjen dhe zhvillimin e përballueshëm.
Në këtë aspekt, ushtrimi fizik është tejet i këshilluar edhe nga mjekët të cilët kanë mësuar se në kurimin dhe përmirësimin e shëndetit publik një rol jashtëzakonisht të madh e luan parandalimi.
Sepse Mjekësia klinike sot e koncepton pacientin si një subjekt “aktiv”, një subjekt që ka një rol domethënës, një rol që duhet kryer në lojën e kurës, apo të parandalimit. (Armstrong 1984)
E kështu, për ta mbyllur, këshilloj ata që nuk i njohin e nuk janë në dijeni mbi efektet mirëbërëse dhe parandaluese të aktivitetit të moderuar fizik, të pyesin mjekun e vet, e nëse ky rezulton injorant apo specialist në një tjetër fushë e kështu i painformuar, t’i drejtohen faqes së ndonjë insitucioni shëndetësor zyrtar.
–
© mbi tekstin, Rinstinkt 2013
————————————————————–
Rinstinkt Blog 