Kontrolli mikrobik në kohët e lashta

Asnjë nuk e di me siguri se kur filluan njerëzit që të aplikonin metoda për kontrollin e mikroorganizmave, por ndoshta zbulimi dhe përdorimi i zjarrit në kohët prehistorike ishte pika e fillimit.

Tani, jemi në dijeni të të dhënave që përshkruajnë metoda të thjeshta të kontrollit të sëmundjeve të ushtruara nga qytetërime (civilizime) që kanë jetuar disa mijëra vite më parë. Dimë gjithashtu se njerëzit e lashtë nuk kishin as idenë më minimale rreth mikrobeve që shkaktonin sëmundje, por kishin një sërë besimesh; kishin aftësi në vëzhgimin e fenomeneve natyrore dhe ndonjëherë edhe pak fat. Ky kombinim bëri që njerëzit e lashtë të krijonin metoda të thjeshta dhe shpesh të rrezikshme që dhanë ndihmesën e tyre në kontrollin e mikroorganizmave.

Ilustrim i veshjes mbrojtëse të përdorur nga doktorët e 1700-ës për të shmangur ekspozimin ndaj viktimave të murtajës. Pjesa sqep-ngjashme e kapuçit përmbante parfume për të dhënë njëfarë mbrojtjeje nga erërat e kqija dhe nga thithja e “ajrit të keq”.

Kriposja, tymosja, regjia në uthull, tharja e ushqimeve dhe ekspozimi i tyre dhe i veshjeve ndaj dritës së diellt ishin praktika mjaft të përhapura në kohët e lashta.

Egjiptianët tregojnë një sofistikim të veçantë dhe të kuptuar të dekompozimit (prishjes), saqë arritën të krijonin metoda si balsamimi apo mumifikimi i trupave. Egjiptianët kryenin edhe filtrimin e veës dhe ujit.

Grekët e lashtë dhe Romakët, digjnin veshjet dhe trupat gjatë epidemive, dhe ujin e mbanin në enë bakri apo argjendi.

Ushtria e Aleksandrit të Madh zjente ujin që pinte dhe digjnin mbetjet. Djegia e squfurit për të tymosur shtëpitë dhe lyerja e trupit me squfur datojnë, edhe këto, në këtë periudhë.

Gjatë epidemisë së madhe të Murtajës në Mesjetë, ishte e zakonshme djegia e trupave në gropa masive, djegia e veshjeve të viktimave të murtajës dhe ndezja e drurëve aromatikë në shtëpitë e të sëmurëve me besimin se  tymrat do të luftonin sëmundjen.

Në kërkimin e dëshpëruar për njëfarësoj mbrojtjeje, të mbijetuarit vishnin roba të veçanta dhe i lyenin trupat e tyre me barëra, parfume dhe uthull.

Këto përpjekje duken arkaike (të lashtuara), por sot duket se ndonjë efekt e kanë patur. Djegia e drurëve lëshon formaldeid i cili mund të ketë vepruar si disinfektant; barërat, parfumet dhe uthulla përmbajnë substanca antimikrobike. Pra çdonjëra nga këto metoda të hershme, edhe pse të papërpunuara, shpuri në ndërtimin e themeleve të kontrollit mikrobik që ekziston (edhe) sot.

© Rinstinkt, 2012

—————————————————————————————-